Antidepresan İlaç Yoksunluğu: Böyle Bir Şey Var mı?

  Antidepresan ilaç almaktan vazgeçerseniz, antidepresan ilaç yoksunluğu yaşayabilir misiniz? Yaşadığınız geri çekilme belirtileri uyuşturucu bağımlılığı gibi bir bağımlılığın olduğu anlamına mı geliyor?

  Antidepresan ilaçlar dışında psikiyatride ve genel tıpta kullanılan ve bağımlılık yapmayan ilaçların önemli bir kısmında kesilme belirtileri gözlenebilir. Örneğin; bipolar bozuklukta kullanılan lityum, psikotik rahatsızlıklarda kullanılan nöroleptikler, dopaminerjik ilaçlar, kortikosteroidler, beta blokerler, diüretikler, nitratlar, sempatomimetik ilaçlar gibi. Antidepresan ilaçlar depresyon tedavisi dışında  anksiyete bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, dürtü denetim bozuklukları gibi  ruhsal bozuklukların tedavisinde kullanılabilir. Bu nedenle oldukça geniş bir kullanım alanı vardır. Antidepresan ilaçlarınızı aniden keserseniz, özellikle altı haftadan uzun bir süredir aldığınız bir ilaç kullanıyor iseniz, antidepresan ilaç yoksunluğu diye adlandırdığımız belirtilerle karşılaşabilirsiniz.

Yoksunluğunun belirtileri bazen antidepresan kesilme sendromu olarak da adlandırılır ve genellikle birkaç hafta kadar sürebilir. Bazı antidepresan ilaçların, diğerlerine göre yoksunluk belirtilerine neden olma olasılığı daha yüksek olabilir.

Antidepresan bir ilacı aniden bıraktığınızda aşağıdaki belirtiler bir iki gün içinde ortaya çıkabilir:

• Kaygı
• Uykusuzluk veya canlı rüyalar
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Denge bozukluğu
• Yorgunluk
• Sinirlilik
• Agresif davranışlar
• Ağrılı kaslar ve titreme gibi grip benzeri belirtiler
• Mide bulantısı, kusma
• Elektrik çarpması hissi
• Davranışsal canlanma
• Panik atak benzeri durumlar
• Depresyon belirtilerinin geri dönüşü

  Antidepresan yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması, bir antidepresana bağımlı olduğunuz anlamına gelmez. Bağımlılık beyindeki zararlı, uzun vadeli kimyasal değişiklikleri temsil eder. Bağımlılıkta kullanılan maddeyi almak için yoğun bir istek, bu maddeyi kullanımınızı kontrol edememe ve bu madde kullanımından kaynaklanan olumsuz sonuçlarla karakterizedir. Antidepresan ilaçlar bu gibi sorunlara neden olmaz, bağımlılık yapmaz. Ayrıca madde bağımlılığı tanı ölçütlerinden biri olan geri çekilme belirtileri tek başına bağımlılık tanısı koymaya yeterli değildir.  

  Her antidepresan kullanan kişi ilacını bırakırken bu tür belirtiler göstermeyebilir. Bu durum kişiden kişiye, kullanılan ilacın türüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Günümüzde en çok kullanılan antidepresan ilaçlar SSRI grubu dediğimiz seratonin geri alım inhibitörleridir. Bu grup ilaçlar içinde antidepresan kesilme belirtisi riski en yüksek olan ilaç paroksetindir.

Antidepresan Yoksunluğu Riskini En Aza İndirmek İçin Neler Yapılabilir?

• Öncelikle psikiyatri doktoruna danışmadan bir antidepresan ilaç başlamayın.
• Psikiyatri doktoruna danışmadan yan etkiler nedeniyle antidepresan ilacınızı bırakmayın. Antidepresan ilaçların olası  yan etkileri bir ilaçtan diğerine ya da kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Ağız kuruluğu, kilo alımı veya cinsel yan etkiler gibi rahatsız edici yan etkiler, tedaviye bağlı kalmayı zorlaştırabilir ve ilacı bırakmak isteyebilirsiniz. Muhtemel yan etkileri doktorunuzla mutlaka görüşün.
• Kendinizi iyi hissettiğiniz için ilacınızı kesmeyin. Eğer antidepresan ilacın bırakılması için doğru zaman gelmişse, vücudunuzun kullanmakta olduğunuz antidepresan  ilacın yokluğuna uyum sağlaması için, ilaç dozunu birkaç hafta veya daha fazla bir zamanda doktor kontrolü eşliğinde azaltmanız gerekecektir.
• Bazı durumlarda, psikiyatri doktoru antidepresan ilaç bırakılmasına yada azaltılmasına bağlı olarak oluşabilecek belirtileri hafifletmeye yardımcı olmak için kısa süreli olarak başka bir antidepresan ilaç veya başka tipte bir ilaç reçete edebilir.
• Antidepresan ilaç almayı bıraktıktan sonra ortaya çıkan geri çekilme belirtilerini geri dönen depresyon belirtilerinden ayırmak bazen zor olabilir. Bu nedenle ilaç bırakılırken psikiyatri hekimi kontrolü altında olmak önemlidir. Depresyon belirtileriniz geri dönerse, doktorunuz size tekrar aynı ya da başka bir gruptan antidepresan ilaç başlayabilir veya başka bir tedavi almanızı ya da eklemenizi tavsiye edebilir.

  Sonuç olarak herhangi bir ruhsal rahatsızlıkta antidepresan ilaç başlanması kararı da antidepresan ilacın bırakılması kararı da düzenli bir takip sonrasında psikiyatri hekimiyle birlikte verilebilecek bir karardır.