Asistanlık dönemimde cinsel işlev bozuklukları polikliniğinde ilk takip ettiğim, yedi yıllık evli ve daha önce hiç tedavi başvurusu olmayan ama çocuk sahibi olmak isteyen, vajinismusu bir sır olarak saklayan çifti terapi bittikten iki yıl sonra bebeği ile gezerken hastane ortamı dışında tesadüfen görmenin bendeki mutluluğunu hatırlıyorum bu yazıya başlarken. İyi haber şu ki vajinismus cinsel işlev bozuklukları içinde en yüksek oranda yani yüzde yüze yakın bir oranda tedavi edilebilen bir cinsel işlev bozukluğudur.
Vajinismus görülme sıklığı % 7 civarında olup, cinsel terapi kliniklerine en çok başvuru nedenlerinden biridir. Ülkemiz gibi geleneksel toplumlarda ilk cinsel ilişkilerde korku, acı hissi, çekinme davranışı sık görülebilir ama bu her zaman vajinismus demek değildir. Vajinismus, kadın cinsel organı olan vajinaya girişi çoğu zaman olanaksız kılan bir durumdur. Tıbbi tanım olarak vajinanın dış kısma yakın 1/3 lük kısmını çevreleyen kaslarda istemsiz ve tekrarlayan denemelerde de olan yineleyici kasılmaların olmasıdır. Bu kasılmalara kaygının fizyolojik belirtileri ( terleme, titreme, çarpıntı, bayılacak gibi olma hali, ağlamalar gibi ) ve korku ile birlikte ağrı hissi eşlik edebilir. Vajina kaslarında oluşan bu kasılma çoğu zaman cinsel birleşmeye olanak tanımaz ya da nadiren çok zorlama ile çok ağrılı olarak cinsel birleşme gerçekleşebilir.
Vajinismus kesinlikle kadının bilerek, isteyerek ya da cinsel ilişkiyi istemediği için yaptığı bir durum değildir. Kaslardaki kasılma tamamen istem dışıdır. Bunu özellikle yazmak istiyorum çünkü ne yazık ki bu nedenle sözel ya da fiziksel şiddete maruz kalmış birçok kadın danışana şahit oldum.
Vajinismusun en önemli nedenlerinden biri toplumsal baskıcılıkla edinilmiş yalan yanlış bilgilerdir. Bazı çiftlerde yalnızca doğru dürüst yapılan bir bilgilendirme seansıyla bile tedavi hızla sağlanabilmektedir. Yetersiz eğitim ve bilgilenme derken şunu da belirtmek isterim ki bu durum yüksek eğitim almış, çalışan birçok kadında da görülebilir.
Vajinismus sorunu yaşayan insanların yanlış yerlerde tedavi arayışları kadınların ve birlikte oldukları partnerlerinin faydadan daha çok zarar görmelerine neden olmaktadır. Halen gün içinde muayenehaneyi arayıp uyutarak ya da botoks ile vajinismus tedavisi yapılıp yapılmadığını soranlar oluyor. Vajinaya kayganlaştırıcı jel kullanımı, alkol yada uyutucu ilaçlar alma, hipnoz yada anestezi ile uyutarak cinsel ilişkinin sağlanması hiç etik olmadığı gibi işe de yaramaz çünkü cinsel birleşme olsa bile bir kez olup sonraki ilişki denemelerinde yine vajinismus gerçekleşir. Bir de kızlık zarı meselesi var. Vajinismus daha önce de yazdığım gibi vajina kaslarıyla ilgili bir durumdur, kızlık zarı ile hiçbir ilgisi yoktur. Bazı kadın doğum hekimlerince uygulanan kızlık zarının küçük cerrahi müdahale ile açılması da hiçbir işe yaramaz. Bunların hiç birisi doğru bir tedavi olmadığı gibi etik ilkelere de uymayan tedavi denemeleridir ki çoğu zaman başarılı bir tedavi ile sonuçlanmaz.
Vajinismusun bilimsel olarak başarısı kanıtlanmış tek tedavisi cinsel terapidir. Ayrıca vajinismus cinsel tedaviye en iyi hızlı yanıt veren cinsel işlev bozukluğudur. Doğru uygulanmış bir cinsel terapiyle çiftler yüzde yüze yakın tedavi olur. Cinsel terapi çoğunlukla çift görüşmesi ile yapılır. Çünkü vajinismus sadece kadına ait değil çifte ait bir cinsel işlev sorunudur. Daha önce sözünü ettiğim yanlış eğitim veya bilgilenme eksikliği kadınlarda olduğu kadar çoğu zaman erkeklerde de mevcuttur. Vajinismusun erkek tarafından istenmeme, reddedilme şeklinde algılanması sonucu kızgınlık, öfke ve depresyon belirtileri görülebilir yada erkekler vajinismusa kendi yetersizliğinin yol açtığını düşünebilirler ki bu durum da erkekte ek cinsel sorunların oluşmasına zemin hazırlar. Bütün bu nedenlerle en iyi vajinismus tedavisi çiftin birlikte başvurduğu cinsel terapi seanslarıdır. Cinsel terapide amaç çiftin her birine ait ayrıntılı değerlendirmeyi yaptıktan sonra fizyolojik ve anatomik bilgilendirme ve cinsel mitlerle (yanlış inanışlar) ilgili çalışılır. Ardından basamak basamak ilerleyerek aşamalı olarak kasılmanın ve girişle ilgili korkuların üzerinde çalışıır ve ev ödevleri verilir. Tedavi süresi olgunun direncine, çiftin uyumuna göre değişiklik gösterir.
Vajinismus ruhsal bir sorundur ve psikiyatrinin ilgi alanı içindedir. Amaç yalnızca cinsel birleşmenin sağlanması değildir. Vajinismus tedavisinin amacı çiftin her ikisinin de doyum sağladığı, sağlıklı ve sürekliliği olan bir cinsel yaşama ulaşmasını sağlamaktır. Doğru vajinismus tedavisi Cinsel Terapi eğitimi almış Psikiyatri Uzmanı ve Cinsel Terapi eğitimi almış Klinik Psikolog tarafından yapılır.
